भर नहुने सहर

 

                           — हरीश अधिकारी

 

कुँडुलिएर

आफैँलाई खाइरहेको सर्पजस्तो

बनेको छु म सहर ।

 

हिजो

तमासले उचालिएर

धृतराष्ट्र धरहरा

धुलोपिठ्ठो हुँदा,

सडी-गलिरहेका गल्लीहरुमा

जेलिएका

बाङ्गाटेढा, अटसमटस घरहरु

बेतोडले बजारिँदा 

छत-छतमै, कोठा-कोठामै

रिँगटा छुट्ने गरी मनमुटु हल्लिएपछि

हराएको सातो खोज्दै...

गाउँ पसेँ ।

 

उति बेला पनि साथमा

पछ्याउदै आएका

करुण क्रन्दनहरु थिए ।

 

आज  

टाउकै माथि चडेर विज्ञानको

यो के अट्टहासले हल्लायो फेरि...

 

झल्झली सम्झाइदियो—

 

बन्दी बनेको

बुद्ध-देशमा

भोकले नाघेका सिमानाहरु,

आगो बिहिन म सहर

आफैँ आगो भएर

जलाएका भोकका पुत्लाहरु...

 

सँधैका सास्तीहरु...

सम्झिएरै होला

भाग्दै-भाग्दै

गाउँकै शरणमा, बाआमाकै गोडामा

शिर थमाउँन आइपुगेको छु ।

 

मरेर आधीसरो !

 

कठै !

देश बाहिरका सहरहरु—आफन्तजनहरु

कसरी बाँच्लान्

पूँजीवादको पक्षघाती पञ्जाबाट ?

लडेर व्याधिले

बेवारिसे लास हुनबाट ?

 

'सहर...

उहिले उँदी

त सङ्कटको निदानै पो हुन्थ्यो,' भन्नुहुन्छ

गाउँकै लयमा आमा

 

चिँढिनुहुन्छ

बत्तीको नखरामा,

 

भन्नुहुन्छ—

'हुँदैन हौ... यो बिजुलीको भर !

यो पनि सहरबडै आउने न हो,

मूल साँचो यसको

तेतै त होला !'

 

आमाको मुखबाट यसरी

फुत्त फुत्किएको सत्यले

यो समय

सबै भन्दा बढी हल्लाएको छ

म सहरलाई ।

 

*******

 बैसाख २०७७

 

रेस्क्यु

झ्यालमै यसरी अड्किएर कक्रिरहेको रहेछ, रुप्पी। समातेर रेस्क्यु गरिदिऊँन त भन्दा पनि ठाडै ठुङ्न खोज्दो रहेछ। लौ त, जसरी जालास् आफैँ जालास् भनेर छोडिदिएँ।

तर, सोचमग्न भएँ एकछिन।

साला यो गुड विल भन्ने चिज आफु हर्ट हुनु या नहुनु के चैँ हो!

हर्ट हुनु हो भने अरुलाई पनि हर्ट नै होला फेरि! या अरुलाई हर्ट भएर आफुलाई हर्ट हुँदो हो। गोलगोल घुमिरहने कुरो!

यति घोत्लेपछि रुप्पीको सात्तो जाने गरेर यौटा प्लास्टिकको ब्याग उठाएँ र तर्साएँ त्यसलाई त्यसले।

बस्। रुप्पी उड्यो। आत्तिएर उड्यो।

जसरी उडे पनि, जसरी उडाए पनि, सजिलो किसिमले भयो। रेस्क्यु।

चराको अनुभव?

सायद फरक होला। किनकि चराहरु मान्छे भन्दा धेरै ठुलो आकाशका हुन्छन्।

कसैको झ्यालमै अड्किनु, त्यसमाथि मान्छेको हुँङ्कारले सात्तै जानु, ज्यानको माया मारेर ज्यानलाई बचाउनु! २–४ मिनेट भित्रमा २–४ वटा प्रलय खेप्यो होला बिचराले।

त्यसको भलो होस्।

**

 

बुई

पानीलाई

बादलले होइन

बादललाई

पानीले बोक्छ ।

पानी—

बस् एक

विशुद्ध तत्व हो

जो चड्दैन बुई ।

बुई त

प्रदुषण चड्छ

पानी माथि

धेरै- धेरै कुराहरु भएर ।

कसरी बन्नु, र बनिरहनु 'फूल' ?

'फूल' देख्नलाई
पहिलो र अन्तिम शर्त
यो हो कि
तिमी आफैँ 'फूल' हुनुपर्छ

र सँधैभरि
'फूल' भइरहन...
गार्हो छ !

आँखा लाइदिन्छन्
खुट्टै लाइदिन्छन्
अनाहकमा 
प्याच्च थुकिदिन्छन्
यहाँसम्म कि 
मलमुत्रले
फोहर पारिदिन्छन्

ख्यालख्यालमा
नजिकै आएर
माया जताए जस्तो गरी
मनपरी चुँडिदिन्छन्, 
छाँटिदिन्छन्
लतारिदिन्छन् पत्र- पत्रमा
छरिदिन्छन्

कसरी बन्नु, र बनिरहनु

'फूल' ?

कुरोको चुरो

गाइगोरुलाई 

लगाए जस्तो तगारो 

लाएर चल्दैन जेठा 

यी कान्छाहरु 

बाठा भैसके अब 

जेठाहरुको मति देखेर

Soil

I take my roots to
wherever I go;
but taking the roots along
does not mean
that I also take the soil
along.

And when the soil itself
is different,
the strength it gives
is also different.

I might blossom in similar ways;
in similar ways,

might I bear fruits.

But then,

in the roots, in the trunk, in the branches

and in the fruits,

I either

harden-stiffen

or I

become more

succulent—as if sweet juice

is about to drip down. 

Into a big, bare tree

I might grow … still holding

a formidable sky.

Or just die

I might—soon enough…

like a yellow plant, in my relocation—

things

will be different:

time, place and space,

friends and foes,

light and shade.    

This is… how it is!

The laws of life, starting right from the soil,

ends right in the soil.  

['Soil' first appeared in Grey Sparrow Journal, USA]

Here I talk about writing with Siam Sarower Jamil, RTV journo from Bangladesh

IN IMPHAL TIMES

IN E-PAO

IN RTV WEBSITE (IN BANGALI)

ए हिउँहरु हो !

ए हिउँहरु हो !

नगर, गर्दै नगर

तिमीहरुको चिSSसो जड राजनीति

र छाडिदेऊ अब

नदीहरुलाई

नदीहरुसँगै

नदीहरुकै स्वतन्त्र देशमा ।

आकाश

Photo Source: Facebook

आहा, हेर विकास,

यो माथिको आकाश !

रङ्गिचङ्गी क्या राम्रो

मनै छुने यो हाम्रो !

बादलका बुट्टा ती

सेता, काला, कलेजी

लुकामारी खेली खेली

रमाएका हेर ती !

भुरुरुरु उडेर

चरी जस्तै डुलेर

माथि माथि जाउँ कि

खेली उफ्री आऊँ कि ?!

सिमा हुन्न यसको रे

रहस्यमै यो छ रे !

Liminal Life

Life is
liminal
liminal
liminal

so a crow caws
from a branch in the

swishing dark

outside the window-
pane

drops of tiny
travelers

hang for a breath

on the bare
teary trees

against which
I stand
as a blurry image of myself.

हिँडे जति बाटो मेरो ...

हिँडे जति बाटो मेरो

Image Credit -- Google

नहिँडेको त खै कसको- कसको ...

छ यो जीवन हिँडनु मै छ
हिँडेर कहीँ न कहीँ पुग्नु मै छ
पछाडिका पाइलाहरुमा मेटिए पनि
अगाडिका पाइलाहरुमा भेटिनु मै छ
जीवन बाँच्दै जाँदा अनुभूत हुने
मिथ्या र सत्यको मेल रै'छ

हिँडे जति बाटो मेरो
नहिँडेको त खै कसको- कसको ...

अँध्यारोमा ढल्-पल् ढल्-पल्
छचल्किन खोज्ने ए मनको रारा !
आफ्नै छायाँ पनि हराउछ
नलागे सम्म आकाशका जून-तारा
थोरै मुस्कानले बाटै उज्यालो
धेरैले त झन् जीवन सारा

हिँडे जति बाटो मेरो
नहिँडेको त खै कसको- कसको ...

Read the transcreation in English in Mad Swirl

Earth

is a 
beautiful poem
where i see—or read—or seek poetry
like poetry
in a poem.

पानीपन

डाँडा र खोँचहरु

हराएर जान्छन् पानीमा जसरी

जसरी आउँछन्

हावा / वतासको अघि- अघि

फेरि उचालिएर तरङ्गमा

टिलिक् पिलिक्

रङ

र टलकहरु

टल्किन्छन् जसरी

नाच्दै- खेल्दै हातेमालो गरेर

थाक्दैनन् जसरी

दिनरात

मार्छन् साउती जसरी

स- साना केटाकेटीहरुलेजस्तो

भुलिदिन्छन् जसरी 

छिनकोछिनमै

धार र खोबिल्टाहरु

लाग्छ— उसै गरी

भुलिदिऊँ

नराम्रो-

भित्र राम्रो खोजूँ

आफू-

भित्र राम्रो बनूँ

रङहीनता-

भित्र रङ देखूँ ...

लाग्छ— पानी बनूँ,

मात्र पानी !

र जाऊँ

पानीकै

कञ्चन देशमा

जहाँ

भएर पनि

न डाँडा- खोँचहरु छन्

न उफान छ रङहरुको

न छन् धार र खोबिल्टाहरु;

छ त केवल—   

पानीपन ।

हिमाल भर्सेस् पहाड

हिमाल भन्दा
कता हो कता राम्रा हुन्छन् पहाडहरु

ठिक्क उचाइ ठिक्क हुन्छ
धेरै अग्लिएपछि त धारैधार हुन्छ
धारमा टेक्न / समाउन पुगियो भने
नराम्रोसँग काट्छन् तिनले
झुक्याएर भीर-भड्खालामा पार्छन् तिनले
झर्यो भने माथिबाट चिसो हिउँको पहिरो

नदीमुहान नै थुनिन सक्छ / पड्किन सक्छ
तल तल भक्कानिन सक्छन् गाउँबस्तीहरु
सास फेर्नै गार्हो गराउने हुन्छन् हिमचुलीहरु
तिनको बिस्वासमा मर्दै नमरी मरेजस्तो हुन्छ
हेर्दा देखिने स्निग्ध र शीतल यी हिउँका चुचुराहरु
अनुभवमा सार्है कक्र्याउने हुन्छन् / पोल्ने हुन्छन्

हिमाल भन्दा
कता हो कता राम्रा हुन्छन् पहाडहरु

कति हो कति पहाडहरुद्वारा
उचालिएका यी चि S S सा कैलाश पर्बतहरु
हरियाली देखिसहँदैनन् — जहिल्यै पनि
एउटै सुर हुन्छ यिनीहरुको — कसरी कक्र्याउने
र कसरी भगाउने छिटो- छिटो मान्छेहरुलाई
आफ्ना छुद्र / दरिद्र अनुहारहरु देखाएर ?

जबकि, पहाडहरु आफ्नै काखमा
एउटी ममतामयी आमाले जस्तो हुर्काउछन् हामीलाई —
हर त्यो कुरा दिएर
जो आवस्यक हुन्छ हामीलाई; हो —
हिमालबिनाको पहाड र पहाडबिनाको हिमाल
हुनै सक्दैन, तर फेरि पनि पहाड ... पहाड नै हो !

हिमाल भन्दा
कता हो कता राम्रा हुन्छन् पहाडहरु ...

Should It Be Like This?

Under the umbrellas of

mushrooms

there are

ants awaiting

the rain

to stop;

nearby

is a cast(l)e of termites.

Should it be like this?

Standing as a Tree

I am—

between two extremes of
emotions—

temporizing

in this

branching tree
that’s one with my
Earth and sky.    

पातहरूको एक दिन

Photo credit-- Google

बाटोभरि परैसम्म
छिर्केमिर्के, राता-पहेँला
पातहरु

चर्याप् चिरिप्प्
चर्याप् चिरिप्प्
चकमन्न ...

Sweet Sweat

Photo credit-- Google

I've tasted
drops of sweat
trickling down
my swollen arms
and rough fingers
onto the hoe
to beds of soil
to green leaves
to
succulent
or
ambrosial
fruits and crops.

This sweet taste.

**

(With edits from Diane Smith of Grey Sparrow)

Love for Peace

I am
in love with Peace!
but she’s not in love with me.

Who else or what else
is not?

This culture of
camouflage that I’m part of,
I detest it.

This part of the world that did not listen to me,
that I did not listen to.

These hollow
cores of culture, fruits of maladies.

Ring of pollution. Depletion of
moral layers.

Is it the decadence of
religions? Masquerades
of terrorism? Dramatizations
of dirty politics? Abductions of
Truth and Love?

Or this
Villain Time … This Villain Time
that is mad for Power—Power of Victory—
so mad
that it forcibly corners
and then
commits a brutal rape of Innocence—if it doesn’t get
what it wants …

Or is it
the Providence of Divine Grace?
The Providence that just
looks on (enjoying?)
the agonies and cries
of so many poor beings …
like me.

**

(In Romanian, translated by Daniel Dragomirescu, poet, translator and editor of Contemporary Literary Horizon)